یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در دام اشتغال ناقص

داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد سهم اشتغال ناقص در پاییز امسال ۷.۴ درصد بوده است. به عبارت دیگر، در پاییز امسال ۷.۴ درصد از افراد شاغل مجبور به انجام کاری بوده‌اند که متناسب با مهارت‌ها و دانششان نبوده است. سهم اشتغال ناقص هم برای مردان و هم برای زنان در پاییز ۱۴۰۳ در مقایسه با پاییز ۱۴۰۲ کاهش یافته که می‌تواند به معنای افزایش بهره‌وری بازار کار باشد. این سهم همواره برای مردان بیشتر از زنان بوده است. همچنین، سهم اشتغال ناقص زنان در پاییز امسال کمتر از مقدار این سهم در دوران کرونا بوده است. ممکن است این اتفاق به دلیل افزایش بهره‌وری بازار کار زنان یا دلسرد شدن زنان از اشتغال رخ داده باشد.

تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در پاییز ۱۴۰۳ نسبت به پاییز سال گذشته شاخص‌های اصلی بازار کار کاهش پیدا کرده‌اند.

در پاییز امسال چند نفر اشتغال ناقص داشتند؟

بر اساس جدیدترین داده‌های نیروی کار مرکز آمار ایران، در پاییز ۱۴۰۳، حدود ۲۴ میلیون و ۹۸۳ هزار نفر در کشور شاغل بوده‌اند. نوع اشتغال این افراد در محاسبه شاخص‌های آماری تاثیر دارد که «اشتغال ناقص» هم در این زمره قرار دارد. در این نوع اشتغال، فرد به کاری مشغول است که در آن امکان بکارگیری یا بهره‌برداری از تمامی استعدادها، ظرفیت‌ها و یا توانایی‌های فرد فراهم نباشد و شامل اشتغال ناقص زمانی، اشتغال ناقص مهارتی و اشتغال ناقص درآمدی است.

در پاییز امسال، یک میلیون و ۸۴۱ هزار و ۲۶ نفر دارای اشتغال ناقص بوده‌اند. در واقع، سهم اشتغال ناقص برابر با ۷.۴ درصد بوده است. به عبارت دیگر، ۷.۴ درصد از افراد شاغل در پاییز جاری به مشاغلی غیر مرتبط با مهارت و دانششان مشغول بوده‌اند.

وضعیت اشتغال ناقص در دوره رونق بازار کار

سهم اشتغال ناقص از پاییز ۹۷ تا پاییز امسال به طور کلی کاهش یافته است. به‌طوری‌که، این سهم در سال ۹۷ برابر با ۱۱.۷ درصد بوده است. بسیاری از متخصصات بازار کار معتقدند که سال‌های ۹۷ و ۹۸ دوره رونق بازار کار بوده است. با توجه به مثبت شده چشم‌انداز مردم از اقتصاد کشور، بسیاری مشتاق به کار کردن شده‌اند. ولی از آنجایی که بازار کار کشور ظرفیت ورود حجم بالایی نیروی کار را ندارد، ممکن است در این دوره تعدادی از این جمعیت مشتاق به اشتغال ناقص مشغول شده باشند. به‌طوری‌که، تعداد شاغلینی که اشتغال ناقص داشتند در پاییز ۹۷ به بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده است.

سهم اشتغال ناقص مردان و زنان در این دوره به ترتیب ۱۳ و ۶.۴ درصد بوده است. این نشان می‌دهد در این دوره، مردان دو برابر زنان حاضر به کار بیشتر بوده‌اند. به‌طور کلی، در دوره مورد بررسی، سهم اشتغال ناقص مردان همواره بیشتر از زنان بوده است. دلیل اصلی این موضوع می‌تواند این باشد که زنان نسبت به مردان انعطاف و کشش بیشتری در انتخاب شغل دارند. از آنجایی که عمده سرپرست‌های خانوار مرد هستند، احساس وظیفه تامین معیشت خانوار در میان مردان بیشتر است. به همین سبب، تعداد بیشتری از مردان شاغل اشتغال ناقص دارند.

سیر کاهشی سهم اشتغال ناقص در چند سال اخیر

در سال ۹۹ با آغاز همه‌گیری کرونا، با کاهش جمعیت فعال، سهم اشتغال ناقص نیز کاهش یافته و به ۹.۹ درصد رسیده است. سهم اشتغال ناقص زنان نیز بیشتر از مردان کاهش یافته و از ۶.۲ درصد در پاییز ۹۸ به ۴.۳ درصد در پاییز ۹۹ رسیده است.

این سهم برای کل کشور و مردان در پاییز ۱۴۰۰ مقداری افزایش داشته و پس از آن به سیر کاهشی خود ادامه داده است. سهم اشتغال ناقص زنان نیز پس از کرونا با شیب کمی افزایش یافته، ولی در پاییز امسال کاهش قابل توجهی داشته است. به‌طوری‌که، سهم اشتغال ناقص زنان در پاییز ۱۴۰۳ کمتر از دوران همه‌گیری کرونا بوده است. این نشان می‌دهد در چند سال اخیر بهره‌وری بازار کار افزایش پیدا کرده، زیرا هر سال تعداد کمتری مجبور به اشتغال ناقص بوده‌اند.