سرکنسول ایران در سلیمانیه: مذاکره با مقامات اربیل و بغداد برای حل مشکل تجارت ایران و عراق/رشد ۳۰ درصدی حجم مبادلات تجاری ایران و اقلیم کردستان

با توجه به اهمیت اجرای کامل مفاد توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق جهت توسعه، ثبات و پیشرفت برای مردم مناطق غرب و شمال‌غرب ایران و پیگیری‌های مستمر در راستای احقاق حقوق شهروندان کُرد ایرانی و به منظور آگاهی بیشتر مخاطبین از آخرین وضعیت اجرایی شدن معاهده میان ایران و عراق در راستای محدود کردن فعالیت گروه‌های مسلح و خلع سلاح آنها که منجر به ایجاد امیدواری مردم مناطق کُردنشین به بازگشت اعضای خانواده‌شان (که به هر طریقی عضو گروه‌های مزبور هستند) شده است، دیدبان حقوق بشر کردستان ایران با محمد محمودیان، سرکنسول ایران در سلیمانیه عراق گفت و گویی را انجام داده که متن کامل آن به شرح زیر است:

سوال: حجم روابط تجاری میان ایران و اقلیم کردستان عراق در حال حاضر چقدر است؟ هدفگذاری مشخصی برای ارتقای آن صورت گرفته است؟ چه برنامه‌ای برای تحقق ارتقای سطح تعاملات تجاری وجود دارد؟ سهم و نقش کنسولگری ما در سلیمانیه در این برنامه را تشریح بفرمایید.

سرکنسول ایران در سلیمانیه: براساس آمار دریافتی از گمرک، حجم صادرات ایران به اقلیم کردستان عراق در سال گذشته حدود ۳ میلیارد دلار بوده است (بدون احتساب ترانزیت)؛ بر همین اساس، آمار ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده رشد قابل ملاحظه صادرات از طریق مرزهای مشترک است. به عنوان مثال ما در مرز پرویزخان به عنوان یکی از فعالترین گذرگاه‌های مرزی مشترک، شاهد رشد حدود ۶۰ درصدی صادرات بوده‌ایم. با توجه به قرابت فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی فی‌مابین، توانمندی‌های صادراتی کشورمان و نیز ظرفیت‌های بازار اقلیم کردستان، رشد سالانه ۳۰ درصدی حجم مبادلات تجاری دو طرف در دستور کار قرار گرفته که بخش قابل توجهی از آن تاکنون محقق شده است.

در این راستا صیانت از مرزهای مشترک به عنوان دروازه انجام تبادلات از اهمیت خاصی برخوردار است و با توجه به وجود ۶ مرز مشترک (۲ مرز رسمی و ۴ مرز غیررسمی) در حوزه کنسولگری سلیمانیه، این موضوع به یکی از اولویت‌های ما تبدیل شده است. به همین منظور بازدید دوره‌ای از مرزهای مشترک و تلاش برای ایجاد ارتباط مستمر میان مسئولان دو سوی مرزها برای جلوگیری از هرگونه اخلال در مسیر تجارت فی‌مابین در دستور کار این نمایندگی قرار گرفته است.

سوال: موانعی که پیش‌ِروی افزایش همکاری‌ها و تعاملات تجاری دو طرف وجود دارد چه موضوعاتی هستند و چه اقداماتی برای رفع آن انجام شده است؟

سرکنسول ایران در سلیمانیه: مهمترین موضوع عدم وجود ارتباط بانکی میان دو کشور است. متاسفانه دولت عراق نیز به تأسی از تحریم‌های آمریکا، به تجاری که قصد تجارت با ایران را دارند دلار دولتی اختصاص نمی‌دهد و لذا این بازرگانان ناچار به تهیه ارز به قیمت آزاد هستند که این موضوع موجب افزایش قیمت تمام شده کالاهای ایرانی در مقایسه با کالاهای مشابه سایر کشورها و کاهش رقابت‌پذیری محصولات ایرانی شده است. (اختلاف قیمت ارز دولتی و آزاد در عراق برخی زمان‌ها به ۱۷ تا ۲۰ درصد می‌رسد). در این ارتباط جلسات مکرری با مقامات اربیل و بغداد صورت گرفته و امید است در آینده نزدیک راهکارهای ارائه شده به مرحله اجرا برسد.

سوال: باتوجه به تأکیدات صورت گرفته در راستای ایجاد و رونق بازارچه‌های مرزی، ابتدا بفرمائید چه تعداد از این بازارچه‌ها وجود دارد و اینکه هدف‌گذاری خاصی هم در این خصوص وجود دارد؟

سرکنسول ایران در سلیمانیه: گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی تا حدود زیادی می‌توانند خلاء اقتصادی موجود در مرزها را جبران کرده و از خالی‌شدن حاشیه مرزها جلوگیری نمایند؛ این امر به نوبه خود می‌تواند در بالا بردن ضریب امنیت مرزها و افزایش ورود گردشگران بسیار مؤثر واقع شود. ما در سال‌های گذشته بازارچه‌های فعالی در مناطق مرزی ایران با اقلیم کردستان داشته‌ایم که بنا به دلایلی از جمله ملاحظات امنیتی تعطیل شده و یا روند فعالیت آن‌ها تغییر کرده و در قالب بازارچه موقت غیررسمی به ادامه فعالیت پرداخته‌اند. با توجه به اینکه فعالیت گذرگاه‌ها و معابر مرزی نیازمند اخذ موافقت دولت مرکزی عراق است، در هماهنگی با سایر نمایندگی‌های کشورمان در کشور عراق تلاش شده است این موضوع در کمیته مشترک مرزی دو کشور مطرح و پیگیری شود.

سوال: یک‌سال از موعد اجرایی شدن توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق گذشته است. از آخرین وضعیت اجرای مفاد آن بفرمائید.

سرکنسول ایران در سلیمانیه: خوشبختانه دید مشترکی میان تهران و بغداد در خصوص اهمیت امنیت دو کشور به‌ویژه امنیت مرزها وجود دارد. توافقنامه امنیتی منعقده در حقیقت چارچوب شکلی و عملیاتی به این دغدغه مشترک داد. از زمان اجرایی شدن آن نیز خوشبختانه گام‌های موثری از سوی همه طرف‌ها برداشته شده است. همکاری مثبتی از سوی اقلیم کردستان عراق نیز در این رابطه شاهد بوده‌ایم و امیدواریم این روند همچنان ادامه یابد. البته که این یک موضوع بلندمدت است و باید در برهه‌های مختلف چنین مسائلی میان دو طرف مورد مذاکره قرار گیرد. همانطور که اطلاع دارید آقای الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق به همراه هیاتی از دیگر مسئولین از جمله وزیر داخله (کشور) اقلیم کردستان عراق به تهران سفر کردند و با مقامات مختلف ایرانی دیدار داشتند. این موضوع بیانگر تداوم رایزنی‌ها و گفتگوهای سازنده میان طرفین است. می‌توانیم بگوییم امروز درک بهتری میان طرفین در خصوص اهمیت رسیدگی درست و به موقع به موضوعات امنیتی وجود دارد.

سوال: مهمترین اقدامات کنسولگری ایران در سلیمانیه در راستای احقاق حقوق شهروندان کُرد ایرانی که قربانی اقدامات ناقض حقوق بشری گروه‌های مسلح شده‌اند چه بوده است؟ چه برنامه‌ای برای حمایت و پیگیری‌های بیشتر مشکلات آنها دارید؟

سرکنسول ایران در سلیمانیه: یکی از مهمترین مواردی که سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه در دستور کار مستمر خود داشته است پیگیری موارد نقض حقوق شهروندان ایرانی از سوی گروه‌های تروریستی بوده است. در موارد متعدد هموطنانی به ما مراجعه می‌کنند که فریب این گروه‌های تروریستی را خورده‌اند و خواستار کمک ما به آنها برای رهایی از دست این جنایتکاران و بازگشت به کشور هستند. توصیفاتی که این افراد از وضعیت داخلی گروه‌های مختلف ارائه می‌کنند بسیار ناراحت‌کننده و تاسف‌آور است. انواع شکنجه‌های روحی و جسمی و تعرض، عدم اجازه بازگشت به وطن و زندانی کردن افراد و عدم اجازه ارتباط با خانواده بخشی از اقدامات ضدانسانی این جریان‌های مسلح است. همکاران من نیز بر حسب وظایف قانونی و انسانی خود تمام موارد و مراجعات را پیگیری کرده و با کمک‌های کنسولی انجام شده بسیاری از این افراد توانسته‌اند از این شرایط ناگوار رهایی یافته و به کشور بازگردند. در همین جا نیز اعلام می‌کنم نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران پناهگاه افرادی است که از سوی این گروه‌های تروریستی فریفته شده‌اند یا مورد آسیب قرار گرفته‌اند.

سوال: از اقدامات فرهنگی و… کنسولگری در دوران حضور خودتان بفرمائید. همچنین برنامه‌هایی که در سایر زمینه‌ها انجام داده‌اید.

سرکنسول ایران در سلیمانیه: زمینه فعالیت‌های سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران فراتر از مناسبات اقتصادی و یا ارائه خدمات کنسولی است. خوشبختانه روابط بسیار مطلوبی میان این نمایندگی با بخش‌های فرهنگی و دانشگاهی و به طورکلی قشر فرهیخته منطقه وجود دارد. مشارکت هنرمندان ایرانی در نمایشگاه‌های مختلف هنری در سلیمانیه، برگزاری مسابقات ورزشی دوستانه متعدد در شهر سنندج و حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه کتاب سلیمانیه بخشی از تعاملات دو جانبه در حوزه‌های فرهنگی و ورزشی است. خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در دو سال گذشته نقش بسیار پررنگی داشته و میزبان بسیاری از علاقمندان به یادگیری زبان فارسی و هنر ایرانی بوده است. قرابت‌های تاریخی و فرهنگی، فرصت‌های بسیاری برای تعمیق دوستی و الفت میان دو کشور به‌وجود آورده است و این سرکنسولگری با تمام توان برای نزدیکی بیشتر دو ملت ایران و عراق و همچنین کردهای عزیز تلاش می‌کند.