ضرورت توجه دولت آینده به ایجاد زیرساخت‌ها و ابزارهای مالی توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان

محمدعلی محبی ضمن بیان این مطلب اظهار داشت: در حوزه دانش بنیان ها و زیست بوم فناوری در ۱۰ سال گذشته توقیقات جدی داشته ایم، از مهمترین دستاوردهایی که در این سالها به دست آمده فرهنگ سازی شدن کلمه "دانش بنیان" بوده است و مردم و مدیران جامعه به فهم مشترکی از کلمه دانش بنیان رسیده اند و این ذخیره فرهنگی است که بتوان فعالیت جدی انجام داد.

وی ادامه داد: در سال ۷۸ وقتی می‌خواستیم فعالیتی که امروزه دانش بنیان نامیده می‌شود را توضیح دهیم باید یکربع تا ۲۰ دقیقه اول جلسه فعالیت‌های مان را توصیف می‌کردیم، در حالی که امروز با  عبارت "فعالیت در حوزه دانش بنیان" به راحتی می‌توانیم مفاهیم را منتقل کنیم. در حوزه دانش بنیان، ظرفیت قانون جهش تولید دانش بنیان که مصوب مجلس یازدهم هم هست و ظرفیت بسیار بالایی در توسعه زیست بوم فناوری دارد و در اواخر دوره معاون علمی سابق به دنبال فعال کردن این ظرفیت بودند که تغییرات، سرعت استفاده از این ظرفیت را کم کرد.

وی با بیان اینکه توسعه قانون دانش بنیان با کندی پیش می‌رود و بیشتر خود شرکتها کار را پیش می‌برند، خاطرنشان کرد: قانون جهش تولید دانش بنیان، بسیار مترقی است و در بسیاری کشورها این قانون و یا بندهای آن وجود ندارد و بنابراین ضرورت استفاده از این ظرفیت قانونی شکل گرفته در دولت چهاردهم بسیار محسوس است.

به گفته این فناور، یکی از مهمترین ابزارهایی که دولت آینده می‌تواند به شکل‌گیری و توسعه شرکت های دانش بنیان کمک کند، باز کردن ظرفیت های داخلی کشور است به دومعنی یکی بومی سازی خریدهای صنایع به ویژه صنایع دولتی و خصولتی است و اگر صنایع در خریدهای خود به ظرفیت‌های داخلی و شرکت‌های دانش بنیان اعتماد کنند؛ این موضوع علاوه بر اینکه به تقویت  و گسترش شرکت های دانش بنیان کمک میکند، از خروج ارز از کشور نیز جلوگیری می‌کند. عموما شرکتهای ما نشان داده اند لیاقت این اعتماد را دارند .

وی ادامه داد: موضوع مهم دیگر اینکه آموزشهای دانشگاهی ما با آنچه در کف صنعت در حال رخ دادن است، فاصله زیادی دارد و دسترسی آزاد فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها به این موضوعات و اطلاع از نیازهای صنعت و فرصت‌های موجود در صنعت، با توجه به اینکه آنها در سنی قرار دارند که بیشترین انگیزه به این حوزه های استارتاپی در آنها وجود دارد.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان افزود:  موضوع دیگر دسترسی به اطلاعات عمومی مانند اطلاعاتی مانند حفاری چاه‌ها که در سایر کشورها آزاد است و در کشور از دسترس استارتاپ‌ها دور نگه داشته شده، اگر این ظرفیت‌های اطلاعات در اختیار استارتاپ ها و محققان قرار گیرد استارتاپ‌ها می‌توانند منشأ خیر باشند و ظرفیت‌های مغفول زیادی را آزاد کنند. کما اینکه با دیتاهایی که از یکی این چاه‌ها به دست آوردیم توانستیم به آب های زیرزمینی یک منطقه دسترسی پیدا کنیم و این سبب خیر شد. اگر این دیتاها در اختیار محققان قرار گیرد، با کمک متخصصان می‌توان ارزش افزوده زیادی می‌توان روی آن خلق کرد.

وی ادامه داد: موضوع دیگر که باید مورد توجه دولت آینده قرار گیرد بحث ایجاد زیرساخت‌ها و ابزارهای مالی توسعه شرکت های دانش بنیان است، عموما زیرساخت های مالی و بانک ها برای فضاهای تجاری و عمرانی ایجاد شده اند و خدمات آنها متناسب با نیازهای شرکت‌های دانش بنیان نیست و چیدمان بانک های عموما بر اساس ظرفیت صنایع بزرگ و بارزگانی شکل گرفته و نه شرکت های دانش بنیان.

وی افزود: حوزه دانش بنیان چون ادبیات متفاوتی دارد و زیرساخت‌های نمایشگاهی آن و باشگاه های کسب و کار که رویدادهای متناسب با زیست بوم فناوری و شرکت‌های دانش بنیان در آنها شکل بگیرد، این نمایشگاه‌ها لزوما شبیه آنچه در نمایشگاه‌های صنعتی داریم، نیست.همین موضوع در حوزه های مالی نیز  صدق می‌کند. در نتیجه زیرساخت‌های موجود در صنایع متناسب با شرکت‌های دانش بنیان و زیست بوم استارتاپی شکل نگرفته است.

وی با اشاره به توسعه ظرفیت صادرات دانش بنیان تاکید کرد: باید به این نکته توجه کرد که صادرات محصولات دانش بنیان مشابه محصولات عمومی نیست و در این حوزه نیازمند توجه ویژه است. در این راستا در ۱۰ سال گذشته اقداماتی برای شکل‌گیری شرکت‌های تخصصی انجام گرفت و اکنون نیازمند ادامه این مسیر در دولت جدید و شکل‌گیری شرکت‌های تخصصی در زمینه صادرات محصولات دانش‌بنیان هستیم.

به گفته وی، اگر از طرح‌های کشوری با محوریت هسته‌های دانش بنیان حمایت کنیم، ظرفیت بسیار عالی برای جهش تولید و مشارکت مردم اینجاد کرده‌ایم و از ترکیب ظرفیت‌های مردمی در سراسر کشور با هسته‌های دانش بنیان استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال در طرح هزار روستا، هزار استخر که بحث پرورش میگوی متراکم در استخرهای روستایی در آن مطرح بود،مقرر شده بود با سرمایه گذاری محدود در هر روستا عملیات اجرایی و نظارتی کاملا بر عهده مردم روستا بوده و بحث های تکنولوژیک، دانشی، زمان بندی ها و رژیم های غذایی و هر آنچه  نیاز به پیگیری و نظارت فنی داشت، به صورت متمرکز توسط هسته دانش بنیان در مراکز استان انجام شود. این طرح در حوزه های مختلف در حوزه پرورش ماهی، صنایع دستی و موضوعات مختلف سرزمینی که احتیاج به ظرفیت‌های باز در روستاها و شهرستان ها دارد، اما امکان اینکه اینقدر رسوب فناوری داشته باشیم که بتوانیم در یک شهرستان یا یک روستا بتواند هزینه ها ی طرح‌های اینچنینی را تامین کند و از این ظرفیت‌ها استفاده کند، نداریم.

محبی با اشاره به ضرورت استفاده از ظرفیت‌ شرکت های دانش بنیان جهت تکمیل زنجیره‌های تامین محصولات مختلف است خاطرنشان کرد: این موضوع دو جنبه دارد یکی تکمیل این زنجیره و ماژول‌های آن است و دیگر ایجاد زیرساخت برای تسهیل ارتباط بین این ماژول‌ها است. از مهمترین زیرساخت‌ها نیز ایجاد زیرساخت مالی است که ایجاد آن کمک جدی برای کشور است تا منابع مورد نیاز برای یک زنجیره جداگانه به بانک ها و مراکز تامین مالی مراجعه نکنند و با هم‌افزایی با یکدیگر کار را پیش ببرند، در این راستا بحث اوراق"گام " از اقدامات شایسته‌ای بود که انجام شده.

وی افزود: در بحث برق که ناترازی آن به شدت به صنایع آسیب وارد می‌کند، پیش بینی شده دولت باید قریب به ۱۵  میلیارد دلار ظرف دو سه سال آینده برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی هزینه کند، در حالی که با کمک ۱۰ درصد این رقم می‌توان کل زنجیره از سنگ و میدان گازی تا رسیدن به برق را تولید داخل کرد.

این فناور با بیان اینکه بحث ایجاد محیط مناسب و زیست بوم استارتاپی و کسب ‌کارهای نوآور بیشتر زیرساختی است و کمک میکند استارتاپ ها گرفتار هزینه های هنگفت استقرار نشوند، اظهار داشت: در این راستا بحث شهرک‌های فناور و لکه های فناوری و سایر موارد مواردی هستند که طرح‌های آن دراین سالها مطرح شده اما به مرحله اجرا نرسیده و مغفول واقع شده است. بخش هایی مانند لکه های فناوری هنوز برای توسعه کارهای جدی دارد و مراکز نوآوری نزدیک به صنعت خیلی جای کار دارد و رئیس جمهور آینده می‌تواند در این زمینه برنامه هایی داشته باشد.

به گفته وی، در این زمینه بحث زیرساخت های مالی و بحث‌های حمایتی از اهمیت بالایی برخوردار  است ما برای این موضوعات و موضوعاتی مانند بیمه و مالیات در صنایع مشکلات جدی داریم می‌توان با کمک هایی چالش های آنها را مرتفع کرد. این موارد می‌تواند به داشتن زیست بوم شاداب برای توسعه کمک کند و در عین حال عدم توجه به هر یک از این موارد بسیار آزاردهنده و مشکل ساز خواهد شد.

به گفته این فناور، اکثر استارتاپ ها جوان هستندو آستانه تحمل آنها محدود است لذا اگر در دولت آینده شرایطی فراهم شود که دسترسی آنها به مجوز ها تسهیل شود، در رشد و گسترش این شرکت‌ها موثر است.

محبی ادامه داد: موضوع دیگری که برای حفظ شادابی شرکتها می‌تواند موثر باشد، موضوع عدم رقابت ناسالم بخش دولتی و خصولتی است که این موضوع می‌تواند آسیب های جدی به شرکت‌های دانش بنیان خوب وارد کند.این موضوع موقعی رخ می‌دهد که یک شرکت دانش بنیان محصول و یا ایده‌ای را معرفی می‌کند و اثبات می‌کند این ایده و محصول شدنی و با ارزش است، اما یکباره یک شرکت خصولتی که پارامترهای رقابتی لازم را ندارد و منابع آن از جای دیگر تامین می‌شود، وارد رقابت می‌شود و به کار آسیب وارد می‌کندو کار را نیز به سرانجام نمی رساند.

این مدیرعامل شکت دانش بنیان در پایان با تاکید بر ضرورت شناخت ظرفیت های تکنولوژی دنیا و رصد محصولات خلاقانه و بومی سازی آن گفت: این خوب است اما اینکه همیشه دنباله‌رو باشیم و با اینکه فقط با تمرکز بر رصد صنعت خود را گسترش دهیم هم خودباختگی است و هم اسراف جدی است در حالی که ما می‌توانیم ظرفیت های تکنولوژی را خود در داخل خلق کرده و به دنیا عرضه کنیم.