شناسایی و جذب افراد نخبه در کابینه کار سخت اما هوشمندانه است/ ۷ ناترازی پیش روی دولت چهاردهم

یک کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه تیم اقتصادی دولت چهاردهم باید یک تیم نوآور و خلاق باشد، گفت: ما نیازمند اصلاحات ساختاری - نهادی در نهادهای اقتصادی کشور هستیم و یک تیم اقتصادی خوش‌فکر و تحول‌آفرین قادر به انجام این اصلاحات است؛ در غیر این صورت، خروجی ساختار موجود تداوم همین مشکلات فعلی خواهد بود.

وحید شقاقی شهری، افزود:  دولت چهاردهم در یکی از سخت‌ترین شرایط اقتصادی ایران شروع به فعالیت خواهد کرد؛ در حالی که دولت سیزدهم از امتیازهای خوب حاکمیت برخوردار بود و به عنوان مثال، به آن فرصت تنش‌زدایی با عربستان داده شد و یا در مسیر حل مسائل هسته‌ای مانعی در مسیرش نبود.

او ادامه داد: شرایط بین‌المللی هم به نفع دولت گذشته بود؛ به گونه‌ای که جنگ اوکراین و روسیه قیمت نفت را افزایش داد و آمریکا با هدف تعادل بخشیدن به عرضه و تقاضای نفت و کنترل قیمت انرژی، تخفیف ویژه‌ای به ایران و ونزوئلا اعطا کرد تا صادرات نفت ایران از کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه نفت به بیش از ۱.۵ میلیون بشکه نفت برسد. اما دولت چهاردهم شرایط سختی دارد و با شرایط پیچیده سر کار آمده است.

این کارشناس اقتصاد با اشاره به سایر شرایط دولت چهاردهم، گفت: آرایش مجلس کنونی به نفع دولت چهاردهم نیست، همچنان‌که تحولات بین‌المللی هم به نفع آن نیست. انتخابات آمریکا در شرایطی در آبان برگزار خواهد شد که بعد از مناظره نخست ترامپ و بایدن، احتمال پیروزی ترامپ تقویت شده و فاصله دو کاندید در نظرسنجی‌ها به بیشترین میزان رسیده است. در مناظره ۹۰ دقیقه‌ای اول، بایدن و ترامپ پنج بار نام ایران را مطرح کردند که سه بار آن از سوی ترامپ بود. او بایدن را متهم کرد که به ایران امتیازات ویژه‌ای داده و گفت در صورت پیروزی، من تحریم‌های شدیدتری علیه ایران اعمال خواهم کرد؛ بنابراین با روی کار آمدن ترامپ نحوه مواجهه امریکا با ایران تغییر خواهد کرد.

شقاقی شهری افزود: شرایط خطیر دیگر برای دولت چهاردهم این است که مهر و آبان سال ۱۴۰۴ دوره ۱۰ ساله برجام تمام می‌شود. کشورهای غربی یا به سمت استفاده از مکانیسم ماشه می‌روند، یا در سناریوی دیگر دوره ۱۰ ساله را تمدید خواهند کرد و یا امتیازات فراتر از حد از ایران خواهند خواست. بنابراین جهان غرب این یک سال را از دست نخواهد داد.

این کارشناس اقتصادی، اظهار کرد: طولانی‌ترین دوره تورم اقتصاد ایران را در یک‌صد سال اخیر شاهد هستیم و بالأخص در سه ساله دولت سیزدهم تورم بالای ۴۰ درصد بود. قدرت خرید مردم کاملاً از بین رفته است. هفت سال تورم‌های بالای پی‌درپی در حال از بین بردن طبقه متوسط است. در حالی که اقتصاد هر کشور به طبقه متوسط آن وابسته است و بازیابی دوباره این طبقه کار بسیار سختی برای دولت چهاردهم خواهد بود.

شقاقی شهری، ادامه داد: تشدید ناترازی‌های اقتصاد کلان، چالش بعدی دولت چهاردهم است. بیش از ۷ ناترازی شدید از ناترازی برق، گاز و بنزین گرفته تا ناترازی صندوق‌های بازنشستگی، آب و فرونشست زمین برای هر دولتی چالش‌برانگیز است.

او افزود: رفع این ناترازی‌های اقتصاد کلان، علاوه بر منابع مالی بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار به سرمایه اجتماعی بسیار قوی نیاز دارد. سرمایه اجتماعی که بتواند پذیرای تصمیمات سخت و اصلاحات ساختاری باشد.

شقاقی شهری تأکید کرد: متأسفانه در حال حاضر نه چنین منابع مالی وجود دارد و نه چنین سرمایه اجتماعی. مجموع این شرایط تصویر بسیار سختی، فراروی دولت قرار داده است.

او با اشاره به برخی نقاط مثبت در شرایط فعلی گفت: شاید یک روزنه امید در این شرایط سخت، بدهی پایین داخلی و خارجی ایران باشد. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی زیر ۳۰ درصد است. بدهی خارجی هم کمتر از ۱۰ میلیارد دلار است. روزنه امید دیگر نسل جوان تحصیل‌کرده آگاه به فناوری‌های جدید است که انعطاف لازم برای اجرای سیاست‌های اقتصادی را دارد. همچنین جایگاه ژئواکونومیکی ایران هم فرصت دیگر پیش روی دولت است. این جایگاه همچنان زنده است و قابلیت استفاده دارد. در کنار این‌ها ظرفیت‌های معدنی و انرژی ایران هم وجود دارد.

شقاقی شهری ادامه داد: کار سخت دولت چهاردهم، تعادل بخشی میان این روزنه‌های امید در برابر انبوهی از چالش‌هاست. برای این هدف، دولت چهاردهم نیازمند کابینه هوشمند، خردمند، نوآور و خلاق است. یک نظام شایسته گزینی باید طراحی شود. البته دولت در این راستا کارهایی دنبال می‌کند. اما تیمی که باید شایستگان را انتخاب کند، هم خودش باید شایسته، خلاق، زبده و حرفه‌ای باشد.

این کارشناس اقتصادی، با تأکید بر اینکه رئیس دولت چهاردهم برای چینش کابینه باید کمیته چینش وزرا را ارتقا دهد، گفت: ما در ایران باید «ندیم مکارم» خودمان را پیدا کنیم. جوان نخبه‌ای که در مقام وزیر آموزش، نظام آموزش و مدرسه اندونزی را متحول کرده است. ما از این چهره‌ها زیاد داریم؛ اما شناسایی نشدند. شناسایی و جذب چنین افرادی در کابینه کار سخت اما هوشمندانه‌ای است؛ چرا که بدون تحول و تغییرات ساختاری کشور محکوم به شکست خواهد بود.