تصدی‌گری دولت در صنعت ریلی عامل افت بهره‌وری/استقبال از تغییر رویکرد دولت در صنعت ریلی
حمل‌ونقل ریلی در کشور دچار رکود شده است و متاسفانه شاهد بهره‌وری پایین در این حوزه هستیم. با این وجود طی چند ماه گذشته تغییراتی در رویکرد دولت نسبت به این حوزه تجربه کردیم.
سبحان نظری، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های ریلی تصریح کرد: در دو سال گذشته بخش خصوصی هیچ حضور فعالی در بخش حمل‌ونقل ریلی نداشت؛ اما در ۲ الی ۳ ماه گذشته علائمی از تغییر رویکرد را شاهد بودیم که منجر به انعقاد چند قرارداد در بخش خصوصی برای ساخت واگن، شد.
او ادامه داد: خبری هم به تازگی منتشر شد مبنی بر اینکه صندوق توسعه ملی تسهیلات خوبی را برای سرمایه‌گذاری در این بخش منظور کرده است که امیدوارم موثر باشد و سطح سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی در این صنعت را تقویت کند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه امروز پنجره‌های روشن‌تری برای سرمایه‌گذاری پیش روی بخش خصوصی باز شده است، ادامه داد: به طور کلی بخش ریلی در ایران به دلیل پایین بودن سطح بهره‌وری، جذابیت سرمایه‌گذاری ندارد.
نظری با بیان اینکه امروز به ازای هر یک کیلومتر شبکه، حدود یک‌دهم تا یک‌پانزدهم دیگر کشورهای دارای خطوط ریلی پیش‌رو، بار حمل می‌شود، گفت: فراهم‌کننده زیرساخت ریلی در ایران که دولت و شرکت راه‌آهن است با زیان عمده مواجه بوده و سرمایه‌گذار خصوصی که ناوگان، واگن باری و مسافری و لوکوموتیو تامین می‌کند یا سود ناچیزی می‌برد و یا دچار زیان می‌شود. بنابراین بخش دولتی و خصوصی، هیچ کدام رغبتی به سرمایه‌گذاری ندارند.
به باور این فعال اقتصادی دلیل عمده پیدایش این مشکلات، تصدی‌گری دولت بر این حوزه است. در واقع شدت تصدی‌گری دولت بر صنعت ریلی کشور به شدت ادامه دارد و متاسفانه دولت هم با دانش ۷۰ تا ۸۰ سال قبل، مدیریت این حوزه را دنبال می‌کند.
رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های ریلی مدیریت شبکه ریلی در دنیا را امری بر پایه علو جدید و دانش‌بنیان توصیف کرد و افزود: متاسفانه در ایران این مدیریت همچنان در قالب سیستم‌های ۸۰ سال قبل انجام می‌شود و به دلیل دولتی بودن، توان و انگیزه لازم برای تزریق دانش به این حوزه وجود ندارد.
این فعال اقتصادی در بخش بعدی سخنان خود به سیستم بیرونی و تنظیمات حمل‌ونقلی کشور بر پایه حمل جاده‌ای اشاره و تاکید کرد: فروش ارزان گازوئیل و کرایه حمل بار به گونه‌ای تنظیم شده که برای استفاده از راه‌آهن در مسیر تجارت و حمل محموله‌ها انگیزه‌ای نیست و همه استفاده از کامیون را ترجیح می‌دهند. این در حالی است که در سایر کشورهای دارای راه‌اهن هزینه حمل بار به صورت ریلی یک‌سوم کامیون تمام می‌شود.
نظری برای بهبود شرایط حاکم بر حوزه ریلی، خروج دولت از پروسه تصدی‌گری این صنعت را مورد تاکید قرار داد و گفت: درباره واگذاری فعالیت‌های راه و راه‌اهن، از سال ۱۳۸۸ قانون و آیین‌نامه تصویب شده که اجرایی نشده است. از طرفی دولت ناگزیر به اصلاح قیمت سوخت بوده و نه تنها برای توسعه صنعت ریلی کشور بلکه برای حل سایر چالش‌های ناشی از ارزان بودن قیمت سوخت باید به سمت اصلاح و واقعی‌سازی نرخ سوخت برود.
