رشد ۵ درصدی اقتصادی ایران در ۷ سال

تولید ناخالص داخلی ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۳ به ۵ هزار و ۶۹ هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با ۶ ماهه سال گذشته ۴ درصد رشد داشته است. روند تولید ناخالص داخلی از ابتدای دهه ۹۰ تا کنون نشان می‌دهد اقتصاد ایران از تحریم‌ها و تلاطم‌های سیاسی بیشترین تاثیر را پذیرفته است. از آنجایی که از دوره برجام به عنوان دوره رونق در دهه ۹۰ یاد می‌شود، حجم اقتصاد ایران در نیمه ابتدایی سال ۹۶ به ۴ هزار و ۸۲۳ همت رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم حقیقی اقتصاد در نیمه اول سال جاری در مقایسه با سال ۹۶ بیش از ۵ درصد رشد داشته است.

تولید ناخالص داخلی در ایران به دو روش ارزش افزوده و هزینه‌ای اندازه‌گیری می‌شود. در روش ارزش افزوده، مجموع ارزش افزوده تولید شده در بخش‌های کشاورزی، صنایع و معادن، نفت و گاز و خدمات به دست می‌آید. در روش هزینه‌ای، تمام کالاها و خدمات تولید شده در یک سال که توسط مردم، دولت و بازرگانان تقاضا و مصرف شده‌اند، محاسبه می‌شود. در واقع، هزینه‌ای که بخش‌های اقتصادی برای پاسخگویی به تقاضای خود پرداخت می‌کنند، معادل ارزش کالا و خدمات تولید شده در آن سال است. در این گزارش، حجم اقتصاد ایران و روند تغییرات آن به روش ارزش افزوده تولید شده در نیمه اول سال از ابتدای دهه ۹۰ بررسی شده است.

اثر بود و نبود تحریم بر کیک اقتصاد ایران

با آغاز تحریم‌های بین‌المللی در ابتدای دهه ۹۰، آسیب قابل توجهی به اقتصاد ایران وارد شده است. به‌طوری‌که، حجم حقیقی (اثر تورم از آن گرفته شده) در نیمه نخست سال ۹۱ در مقایسه با دوره مشابه در سال ۹۰ حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و به ۴ هزار و ۱۴ همت رسیده است. تا زمان امضای توافق برجام در تیر ماه سال ۹۴ و اجرای آن در دی ماه همان سال، رشد اقتصادی ۶ ماهه عمدتا منفی بوده است.

اثرات مثبت توافق برجام را می‌توان در نیم سال اول ۹۵ مشاهده کرده. به‌طوری‌که، کیک اقتصاد ایران در این سال ۱۰.۷ درصد بزرگ‌تر شده و به ۴ هزار و ۴۷۴ همت رسیده است. رشد اقتصادی حجم اقتصاد کشور در نیمه اول سال ۹۶ با مقداری کاهش به ۷.۸ درصد رسیده است. البته این موضوع منفی تلقی نمی‌شود؛ چرا که اقتصاد ایران پیش از توافق برجام در رکود به سر می‌برده، یک تکانش مثبت باعث رشد چشمگیر اقتصاد شده و پس از آن خود را با شرایط جدید وفق می‌دهد.

نقش رئیس جمهور آمریکا در اقتصاد ایران

با حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، آمریکا در سال ۹۷ از برجام خارج شد و تحریم‌ها با شدت بیشتری گریبانگیر اقتصاد ایران شده است. به دنبال این اتفاق، رشد اقتصاد ایران در نیمه اول سال ۹۷ به حدود صفر درصد رسید. با سقوط بیشتر، کیک اقتصاد ایران در ۶ ماهه ابتدایی سال ۹۸ حدود ۹ درصد کوچک‌تر شده است.

با همه‌گیری کرونا، بسیاری از صنایع تعطیل و تجارت‌های بین‌المللی که به واسطه تحریم‌ها محدود شده بودند، محدودتر نیز شدند و کیک اقتصاد ایران بیش از پیش کوچک‌تر شده است. البته با ریاست جمهوری جو بایدن در نیمه دوم سال ۹۹، به واسطه امیدواری به از سر گیری برجام، مقداری از شدت تحریم‌ها کاسته و چشم‌انداز اقتصادی مثبت شده است. به‌طوری‌که، رشد اقتصادی ۶ ماهه نخست پس از دو سال مثبت شده و به ۴.۷ درصد در نیم‌سال اول ۱۴۰۰ رسیده است.

از سال ۱۴۰۰ تا کنون، رشد اقتصادی ۶ ماهه پایدار بوده است. حجم حقیقی اقتصاد ایران در نیمه ابتدایی امسال به ۵ هزار و ۶۹ همت رسیده که در مقایسه با نیمه اول سال ۹۶ که نقطه اوج دوره برجام بوده، ۵.۱ درصد رشد داشته است.