مردم اشتغال غیرقانونی کودکان را گزارش دهند

یکی از شرایط صحت انعقاد قراردادهای کار این است که طرفین رابطه کار از اهلیت و رشد لازم برخوردار باشند تا از این طریق مصالح آنها محفوظ بماند. متاسفانه به دلیل سوء استفاده‌هایی که بعضا از کار کودکان و نوجوانان و کار اجباری آنها صورت می‌گیرد، در بیشتر کشورها حداقل سن برای کار نوجوانان پیش‌بینی می‌شود تا نیروی کار استثمار و بهره کشی نشود.

قانون کار ایران نیز در همین راستا، ممنوعیت کار افراد زیر ۱۵ سال را مقرر داشته که به موجب ماده ۷۹ قانون کار هر گونه به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است. از این رو می‌توان گفت که افراد زیر ۱۵ سال صغیر محسوب شده و به کار گماردن آنها ممنوع است.

طبق ماده ۸۰ قانون کار، به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال، ممنوع است و از این جهت کارفرمایان نمی‌توانند برای تأمین نیروی کار خود، از کودکان و نوجوانان کمتر از ۱۵ سال استفاده کنند.

مفهوم کارگر نوجوان نیز در ضمن ماده ۸۰ قانون کار تعریف شده است که بر اساس آن کارگری که سنش بین ۱۵ تا ۱۸ سال تمام باشد،کارگر نوجوان نامیده می شود لذا منظور از کارگران نوجوان،افرادی هستند که در بازه سنی ۱۵ تا ۱۸ سال قرار داشته باشند.

طبق این ماده قانونی به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال ممنوع است و از این جهت کارفرمایان نمی‌توانند برای تأمین نیروی کار خود، از کودکان و نوجوانان کمتر از ۱۵ سال استفاده کنند. برای این ماده قانونی، ضمانت اجرای نسبتاً سنگینی هم در نظر گرفته شده است.

در همین راستا، بهزاد سام دلیری ـ سرپرست اداره کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تهران با هشدار به کارفرمایانی که افراد کمتر از ۱۵ سال را به کار گرفته‌اند، گفت: طبق قانون در صورتی که کارفرمایی کودک زیر ۱۵ سال را به کار گیرد، متخلف شناخته می‌شود و برای نخستین بار به مجازات نقدی و برای بار دوم به مجازات نقدی و حبس محکوم می‌شود. در صورت تکرار برای سومین بار علاوه بر این موارد، کارخانه یا کارگاه موردنظر پلمپ و پروانه کار فرد متخلف باطل خواهد شد.

وی با بیان اینکه مطابق ماده ۷۹ قانون کار، به کار گماردن دختران و پسران کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است، افزود: شهروندان می‌توانند با ثبت گزارش خود در سامانه ارتباطات مردمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اشتغال غیر قانونی کودکان در کارگاه‌ها را درج کنند.

به موجب ماده ۸۳ قانون کار، حمل بار با دست بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی و ارجاع هر نوع کار اضافی و انجام کار در شب و واگذاری کارهای سخت و زیان آور و خطرناک به کارگر نوجوان ممنوع است.به گفته سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران، در راستای اجرای آیین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، بازرسان این اداره کل به منظور کنترل و پیشگیری از کار کودکان به اجرای گشت مشترک با حضور نمایندگان مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک جمهوری اسلامی پرداختند.

از نگاه کارشناسان، کارگر نوجوان به نیروی کاری گفته می شود که در بازه سنی ۱۵ تا ۱۸ سال قرار دارد و به دلیل کم سن بودن باید مورد آزمایش های پزشکی قرار گیرد و ساعات کاری کمتری نسبت به سایر کارگران داشته باشد.

علاوه بر موازین بین المللی موجود در رابطه با ممنوعیت کار کودکان، قانون کار جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهم ترین سند تنظیم کننده روابط کار میان کارگر و کارفرما در رابطه با شرایط کار نوجوانان، احکام و قواعد ویژه‌ای را وضع کرده است.

در ماده ۸۳ قانون کار، حمل بار با دست بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی و ارجاع هر نوع کار اضافی و انجام کار در شب و واگذاری کارهای سخت و زیان آور و خطرناک به کارگر نوجوان ممنوع اعلام شده است.

بی‌تردید کارفرمایان در قبال کار نوجوان مسئولیت‌هایی برعهده دارند و با توجه به شرایط کار و وضعیت خاص کارگران نوجوان باید نسبت به محیط کارگاه و شرایط کار وی دقت و نظارت بیشتری داشته باشند و ضمن بهره گیری از مشاوره کار در جهت رعایت اصول فنی کار و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کارگاه اقدامات لازم را صورت دهند.

شهروندان در استان تهران می‌توانند با ثبت گزارش خود در سامانه ارتباطات مردمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به نشانی https://pm.mcls.gov.ir/fa/samane در جهت کنترل و پیشگیری از اشتغال غیرقانونی کودکان در کارگاه‌های استان تهران مشارکت کنند.