رویابافی دولت سیزدهم برای تولید گوشی هوشمند/تسهیلات ۳۶۰ میلیون یورویی به مدعیان تولید گوشی

پروژه بومی‌سازی گوشی هوشمند، بعد از فراخوان دعوت به همکاری از تولیدکنندگان داخلی سیستم عامل تلفن هوشمند توسط وزارت ارتباطات در پاییز سال 1401، جدی‌تر شد. همین موضوع باعث شد تا سناریو‌های مختلفی درباره آینده بازار موبایل مطرح شود.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، درباره تولید تلفن هوشمند بومی اظهار کرد:  دولت همواره حامی و مبلغ ظرفیت‌های داخل کشور، هم در حوزه سخت‌افزار هم نرم‌افزار و هم سکو است. این اظهارات نشان‌دهنده‌ی جدی بودن دولت سیزدهم در اجرای این پروژه بود.

طبق اطلاعات منتشر شده توسط زومیت و طبق اطلاعات اسناد به‌‌دست‌آمده، روش ایران در تولید تلفن هوشمند، روش مهندسی معکوس است. از آنجایی  که شرکت‌های فعال در عرصه تولید گوشی هوشمند، پیش از این در حوزه واردات فعال بودند، قطعات را وارد می‌کنند و سپس این قطعات را مونتاژ می‌کنند. بعد با روش مهندسی معکوس این قطعات را تولید کرده و سپس گوشی را تولید می‌کنند.

طبق اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت خدمات هواپیمایی پیام تا تیرماه سال 1402، 9 شرکت در زمینه تولید تلفن هوشمند و تجهیزات آن در منطقه ویژه اقتصادی پیام مشغول به فعالیت بودند که یکی از آنها برای انجام فعالیت خود سوله اجاره کرده بود. به جز این شرکت‌ها دو شرکت دیگر هم در این منطقه مشغول به فعالیت هستند که سوله را از شرکت‌های دیگر اجاره کرده‌اند.

طبق این گزارش، شرکت‌های گسترش یادمان نما، سانا راهورد ایرانیان، تجارت‌خانه حاجی قاسم، آراد پی کارت، داریا همراه پایتخت و ... مشغول به فعالیت هستند.

تسهیلات شرکت‌های تولید‌کننده گوشی هوشمند

طبق اطلاعات منتشر شده از سوی پیوست، بهزاد رشیدزاده، مدیرعامل شرکت پارس پردازش چهل چشمه، درباره تسهیلات تولید‌کنندگان اظهار کرد: فعالیت در منطقه پیام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چراکه در این منطقه، زمین به صورت 25 ساله اجاره داده می‌شود و نیاز به سرمایه زیادی نیست. از طرفی کل کار‌های اداری در یک مکان تجمیع شده است.

علاوه بر زمین و سوله که در اختیار تولید‌کنندگان قرار گرفته، علیرضا کلاهی صمدی، عضو کمیسیون اتاق بازرگانی هم درباره تسهیلات ویژه تولید‌کنندگان موبایل عنوان کرد که وام‌های کم درصد زیادی به مدعیان این عرصه پرداخت شده که  از نمونه‌های آن می‌توان به تسهیلات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به یکی از این شرکت‌ها اشاره کرد که به این شرکت، 360 میلیون یورو ارز پرداخت شده است.

همچنین وی اعلام کرد که 11 شرکت هم  برای تولید گوشی هوشمند مجوز  دریافت کرده‌اند.

سناریو‌های احتمالی منتقدان برای آینده بازار موبایل

طرح و ایده بومی‌سازی تولید محصولات مختلف، اولین بار نیست که مطرح می‌شود. در صنایع مختلف همچون خودروسازی، لوازم خانگی و ... این ایده مطرح شده بود. حال بعد این موارد، نوبت به بومی سازی تلفن هوشمند رسیده است. ایده‌ای که مخالفت عده‌ی زیادی از منتقدان را در بر داشته است. این مخالفت‌ها و گمانه‌زنی‌ها با افزایش تعرفه‌های گمرکی واردات تجاری و مسافری گوشی‌های بالای 600 دلار، افزایش هزینه رجیستری گوشی‌های موبایل، ممنوعیت واردات آیفون‌های 14 به بعد بیشتر شده است. عمده نگرانی که وجود دارد این است که واردات تلفن هوشمند به صورت کلی ممنوع شود و بازار رقابتی از بین برود و انتخاب مردم برای خرید تلفن هوشمند محدود شود.

ایران تولیدکننده تلفن همراه می‌شود؟

با توجه به اینکه تولید تلفن هوشمند یک امر پیچیده است و از طرفی بسیاری از تکنولوژی‌های لازم برای این امر در داخل کشور وجود ندارد؛ تولید‌کنندگان باید فعلا با مونتاژ گوشی‌های هوشمند و یا با همکاری کشور‌های نظیر چین، تلفن هوشمند تولید کنند.  ایران هنوز توانایی تولید صفر تا صد گوشی تلفن هوشمند و تأمین نیاز بازار را به صورت کامل ندارد. پس بنابراین، احتمال اینکه بازار گوشی هوشمند به سمت انحصار کامل برود؛ فعلا کم است.

بر اساس این گزارش، ایران با وجود اینکه چند مدل گوشی هوشمند تولید کرده ولی هنوز قابلیت تولید صفر تا صد گوشی هوشمند را ندارد. از طرفی بسیاری از کشور‌های توسعه یافته که در این عرصه وارد شدند، نتوانستند در این حوزه موفق شوند. و بعد از مدتی از این عرصه خارج شدند. به طور مثال، نوکیا یکی از  برند‌های مطرح تولید تلفن همراه در جهان بود و پرفروش‌ترین تلفن همراه‌ها را تولید می‌کرد. این برند با وجود تولیدات قوی و محبوبیت بالا، نتوانست برای همیشه در این عرصه ماندگار شود. حال برند ایرانی با وجود رقیب‌های قدرت‌مند خود و با وجود اینکه مردم هم اکثرا برند‌های خارجی را ترجیح می‌دهند آیا ایران می‌تواند در بازار داخلی بدون اعمال محدودیت در واردات موفق شود؟