سیر نزولی صادرات فرش طی سال‌های اخیر

سید مرتضی حاجی آقا میری - رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق ایران - در نشست خبری کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی به مناسبت روز ملی فرش و صنایع دستی  در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد اظهار کرد: فرش و صنایع دستی مهم‌ترین نمادهای ملی و فرهنگی ایران هستند که ابعاد مهم و قابل توجه اقتصادی، اجتماعی و هنری و فرهنگی گسترده‌ای دارند و از حوزه‌هایی هستند که برای ایران مزایای زیادی دارد و با اتکا به ظرفیت‌های ناشی از این صنایع می‌توانیم شرایط مناسبی را برای کشور فراهم کنیم.

وی در ادامه اظهار کرد: حدود سه سال است که عملا مرکز ملی فرش در حالت تعلیق به سر می‌برد و با تشکیل مرکز ملی صنعت خلاق فرش نیز هیچ فعالیتی صورت نگرفته است. آمارهای صادراتی ما نشان‌دهنده تنزل ما در حوزه صادرات است. به ویژه پس از اعمال تحریم‌ها در سال  ۱۳۹۷  این نزول سرعت بیشتری یافت و با شیب تندی در حال پیشروی است  که امیدواریم در دولت آینده سیاست‌هایی اتخاذ شود که این نزول متوقف شده و بتوانیم مجددا به رشد برسیم و به بازارهای جهانی راه پیدا کنیم.

گلایه رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش از بی مهری به صنعت فرش

علانور توکلی - رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران -  نیز در این نشست اظهار کرد: ما متاسفانه در زمینه فرش دستباف، شرایط خوبی نداریم. در گذشته فرش دستباف در شرایطی بود که جمعیت بسیار زیادی از آن امرار معاش می‌کردند و شغل اصلی بسیاری از مردم بود.

وی افزود: طبق آمار در حال حاضر میزان صادرات از ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار  به حدود ۴۰ میلیون دلار کاهش یافته و بر اساس قوانینی که گذاشته شده است صادرات و اشتغال‌آفرینی را از بین می‌برد.

به گفته توکلی با از بین رفتن صنعت فرش اشتغال از بین می رود و افرادی که در این صنعت کار می‌کردند و هنرآفرینی می‌کردند وقتی می‌بینند کارآفرینی وجود ندارد که به آن‌ها سفارش بافت فرش دهد، سراغ کارگری و راننده اسنپی و... می‌روند در حالی که هیچکس هم تراز آن‌ها نمی‌تواند فرش ببافد و زیبایی بیافریند و همه این‌ها ناشی از سیاست‌های غلط است.

وی تاکید کرد: یکی از مشکلات اصلی صنعت فرش این است که متولی دولتی ندارد. هر ساله در شهریور ماه نمایشگاه فرشی برگزار می‌شود که مسال باز زمان آن به گونه‌ای مشخص شده که متاسفانه اعلام کرده‌اند هیچکس در آن شرکت نمی‌کند. ما جلسات متعددی برگزار کرده‌ایم و تاکید کردیم که نمایشگاه به این صورت نمی‌تواند برگزار شود ما به نتایج مطلوبی نرسیده‌ایم.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان وصادرکنندگان فرش دستباف ایران گفت: متاسفانه ما به جای اینکه به فکر افزایش صادرات و بازاریابی مناسب باشیم تا بتوانیم در بازار فرش تحرکی ایجاد کنیم و صادرات آن را افزایش دهیم باید به فکر حل کردن مشکلاتی باشیم که خلق الساعه به وجود می‌آید و عدم پاسخگویی‌ها موجب می‌شود که شرایط خسته‌کننده باشد.

فرش برای ایرانی‌ها تنها یک کفپوش نیست

حامد چمن‌رخ -  نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران - نیز در ادامه نشست خبری اظهار کرد: فرش برای ایرانی‌ها تنها یک کفپوش نیست تمام ایرانی‌ها با آن رابطه احساسی دارند چرا که وقتی یک قالیباف می‌بینند با ذوق به سمت آن می‌روند تا فرایند بافت را نگاه کنند، بنابراین روز ملی فرش و صنایع دستی اهمیت بسیار زیادی دارد.

وی افزود: در دولت دوازدهم با شروع تحریم‌های آمریکا با قوانینی از جمله بازگشت هزینه صادرات مواجه شدیم که به تبع آن تصمیم غلطی که بانک مرکزی گرفت هیچ سودی از صادرات نداشتیم و تنها چیزی که به دست آوردیم این بود که حجم صادرات بخش خصوصی کاهش یافت.

چمن‌رخ ادامه داد: کاملا با این مسئله که در بخش دولتی پول صنایع سنگین همچون صادرات نفت باید تا ریال آخر به کشور و دولت برگردد موافق هستم، اما در حوزه‌هایی همچون کشاورزی، صنعت فرش و صنایع دستی که برای ما ارزش افزوده هستند صادر کنندگان فشاری تحمیل می‌کنند که موجب افت شدید صادرات می‌شود.

وی افزود: ما به اندازه کافی در زمان تحریم‌های دولت ترامپ آسیب دیدیم و ظرف یک سال ادرات ما ۲۰۰ میلیون دلار افت کرد و می‌توان ادعا کرد که این میزان به معنای کاهش نصف صادرات کشور است. پس از آن نیز با تصمیم بانک مرکزی با افت ۱۸۰ میلیون دلاری مواجه شدیم.

نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران ادامه داد: در ابتدای دولت دوازدهم بحث انتقال مرکز ملی فرش ایجاد شد که موجب شد تنها متولی فرش دستباف کشور که جایگاه سازمانی خیلی خوبی را طی ۲۰ سال به دست آورده بود و کرسی‌هایی را در مجلس و کمیسیون فرهنگی و... داشت از دست دهد و ارتباطات خود را در دولت از دست دادیم و این در کنار تغییر قوانین به دلیل تحریم‌ها بود و نیاز بود که کسانی در بدنه دولت باشند تا از حق جامعه فرش حمایت کنند.

وی افزود: طبق آمارها رسمی دو میلیون نفر توسط مرکز ملی فرش، شناسایی شدند که حق آن‌ها ضایع شده و به آن‌ها ظلم شده و کسی در دولت از آن‌ها حمایت نکرده و قوانینی که با تلاش بخش خصوصی به دولت و مجلس رسیده به دلیل اینکه حامی دولتی نداشته به سرانجام نرسیده و نمونه آن بحث معافیت برگشت ارز حاصل از صادرات فرش دستباف در سال گذشته است که قرار شد طبق بودجه ۱۴۰۲ فرش دستباف ۲۰ درصد ارزش صادراتش بازگردد و مابقی آن معاف شود.

چمن‌رخ مطرح کرد: متاسفانه ابلاغ این قانون تا برج یازده طول کشید و از ۱۵ بهمن تا پایان سال اجرا شد و در بودجه ۱۴۰۳ نیز مجددا حذف شد.

نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران تاکید کرد: هر نفری را که در این حوزه از دست دهیم دولت وظیفه دارد تا برای آن فرد شغلی را ایجاد کند و هزینه سرمایه ایجاد شغل در صنعت با فرش قابل قیاس نیست! برای هر شغل در صنعت بالای یک‌میلیارد تومان باید در نظر گرفت ولی در صنعت فرش با صد میلیون تومان می‌توان یک شغل پایدار تا یک سال را ایجاد کرد. آن یک میلیارد را نیز باید دولت تامین کند اما تاکنون بخش خصوصی این هزینه را برای اشتغال در مناطق کم برخوردار کشورتامین می‌کرد اما الان می‌بینیم که دوستان سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیز از این حوزه خارج می‌شوند سرمایه را از این بخش بیرون می‌کشند و اگر این اتفاق افتد که سرمایه‌های خود را خارج کنند، دیگر هیچ بازگشتی در کار نخواهد بود و ما شاهد مهاجرت گسترده از بخش‌های روستایی به شهر خواهیم بود.