افزایش اشتغال زنان در بخش صنعت

بر اساس داده­‌های مرکز آمار در تابستان امسال، ۲۶.۵ درصد از زنان شاغل، در بخش صنعت مشغول به فعالیت بوده­‌اند. البته سهم استان‌­های مختلف از اشتغال زنان در بخش صنعت با یکدیگر برابر نبوده است. بخش صنعت یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی است چرا که طیف متنوعی از مشاغل را در بر می‌گیرد. برای مثال، در این بخش هم فعالیت‌هایی نظیر کار در کارخانجات ذوب آهن جای می‌گیرد و هم فرش‌بافی و گلیم‌بافی.

از میان ۳۱ استان‌ کشور، سهم زنان از اشتغال بخش صنعت در ۴ استان بیش‌تر از ۴۰ درصد بوده است. همچنین، این نسبت در ۱۶ استان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد قرار دارد. در نهایت، سهم زنان از اشتغال در بخش صنعت در ۳ استان به کمتر از ۱۰ درصد می‌رسد. از میان این استان‌ها، استان سیستان و بلوچستان بیشترین فعالیت زنان در بخش صنعت را داشته است. استان ایلام نیز کمترین نسبت فعالیت در این بخش را به خود اختصاص داده است.

بنابر گزارش مرکز آمار در تابستان سال جاری جمعیت زنان در سن کار به ۳۲.۲ میلیون نفر رسیده است. از این تعداد، ۱۲.۳ درصد شاغل بوده­‌اند. این رقم نسبت اشتغال زنان را نشان می‌­دهد و از تقسیم جمعیت زنان شاغل به کل زنان در سن کار (۱۵ ساله و بالاتر) حاصل می‌­شود. بدین ترتیب می‌توان گفت در تابستان ۱۴۰۲، از هر ۱۰۰ زن در سن کار، حدود ۱۲ نفر شاغل بوده­‌اند. آن‌چه تاکنون گفته شد تصویر کلی از جمعیت شاغلین زن در کل اقتصاد است.

اما به طور دقیق­‌تر بانوان در یکی از سه بخش «خدمات»، «صنعت» و «کشاورزی» مشغول به کار بوده‌­اند. گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که در دومین فصل امسال ۵۶.۸ درصد از بانوان شاغل در بخش «خدمات» مشغول به فعالیت بوده­‌اند. بدین ترتیب این بخش، بیشترین سهم از اشتغال بانوان را به خود اختصاص داده است. پس از آن بخش «صنعت» اشتغال ۲۶.۵ درصد از زنان شاغل را تامین نموده است.

البته شواهد نشان می‌­دهد طی تابستان امسال در مقایسه با بهار، سهم اشتغال زنان در بخش­‌های مختلف اقتصادی تغییراتی داشته است. این نسبت در بخش خدمات و کشاورزی برای کل کشور پایین آمده است. در مقابل سهم اشتغال زنان در بخش صنعت بیشتر شده است. بنابراین شاید بتوان گفت بخش صنعت، شاغلین زن در دو بخش دیگر را به خود جذب کرده است.

باید توجه داشت در این مدت اشتغال زنان در بخش صنعت برای استان‌­‌های مختلف سهم یکسانی نداشته است. به بیان دیگر این نسبت در بخش صنعت برخی استان‌­ها بیشتر از دو بخش اقتصادی دیگر بوده است. در مقابل برای تعدادی از استان­‌ها نیز کمترین فعالیت اقتصادی در بخش صنعت رقم خورده است. در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که طی تابستان امسال زنان در کدام استان­‌ها بیشترین فعالیت صنعتی را داشته‌اند؟ 

سهم ۶۱ درصدی اشتغال بانوان سیستان و بلوچستانی از صنعت

همانطور که اشاره شد سهم زنان از اشتغال بخش صنعت از ۲۵.۴ درصد در بهار به ۲۶.۵ درصد در تابستان سال جاری رسیده است. بدین ترتیب در این مدت بخش صنعت، دومین رتبه تامین اشتغال زنان ایرانی را به خود اختصاص داده است. شواهد نشان می‌دهد که بیش‌ترین سهم زنان از اشتغال به بخش خدمات اختصاص دارد. البته این آمار مربوط به کل کشور است. بررسی­‌های دقیق‌­تر نشان می­‌دهد سهم زنان از اشتغال بخش صنعت در ۴ استان بیش‌تر از ۴۰ درصد بوده است.

برای مثال استان سیستان و بلوچستان ۶۱ درصد از جمعیت زنان شاغل را به بخش صنعت جذب کرده است. بدین ترتیب سیستانی‌­ها  نخستین رتبه اشتغال زنان در فعالیت‌های صنعتی را طی تابستان امسال از آن خود کرده‌اند. پس از آن استان هرمزگان در جایگاه دوم ایستاده و ۴۷.۴ درصد از بانوان شاغل آن مشغول به فعالیت صنعتی هستند. همانطور که پیداست سهم اشتغال زنان سیستان و بلوچستانی در بخش صنعت به طور محسوسی بیشتر از این سهم برای بانوان دیگر استان‌­ها است.

پاسخی به معمای سهم بالای زنان از اشتغال صنعت در سیستان و بلوچستان

در تعاریف مرکز آمار افرادی که دارای نسبت فامیلی هستند و بدون مزد در یک بخش فعالیت می­‌کنند، به عنوان فرد شاغل در نظر گرفته می­‌شوند. سبک زندگی در میان مردم استان­‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان سنتی است و اکثر زنان در کنار همسر و خویشان خود به فعالیت می‌پردازند. به عنوان مثال اگر یکی از مردان سیستانی به فعالیت سوزندوزی مشغول باشد، زنان خانواده و فامیل در این فعالیت به او کمک می‌­کنند. لذا این امر می‌­تواند یکی از دلایل بالا بودن سهم اشتغال صنعتی در میان زنان این دو استان سنتی‌نشین کشور تلقی شود.

بخش صنعت یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی است چرا که طیف متنوعی از مشاغل را در بر می‌گیرد. برای مثال، در این بخش هم فعالیت‌هایی نظیر کار در کارخانجات ذوب آهن جای می‌گیرد و هم فرش‌بافی و گلیم‌بافی.

در سوی دیگر این طیف، برای سه استان کشور از هر ۱۰۰ زن شاغل، حداکثر ۹ زن مشغول فعالیت صنعتی بوده است. طی تابستان جاری در استان ایلام ۷.۳ درصد از جمعیت زنان شاغل، به فعالیت صنعتی پرداخته‌­اند. یعنی در این استان از هر ۱۰۰ شاغل ۷ نفر در بخش صنعت کار می‌کردند. استان کرمان  با سهم ۷.۹ درصدی و استان کهگیلویه و بویراحمد با سهم ۹.۲ درصدی دو استان دیگری هستند که کمترین سهم اشتغال در صنعت را برای گروه بانوان رقم زده‌­اند.